Over het algemeen denken we over deze begrippen niet elke dag na. Maar ik wil hier toch even samen met jou bij stil staan.
We zijn ons bewust dat een baby van ons afhankelijk is, maar Emmi Pikler heeft ons in laten zien dat een baby daarentegen ook competent is. Wij kunnen een baby niet leren om ons aan te kijken. Het zoekt vanzelf onze blik. We kunnen een baby niet leren om de eigen handen te onderzoeken. Dat doet de competente baby uit zichzelf, wanneer het de gelegenheid krijgt en het niet afgeleid wordt door veel speelgoed. Hiernaast de link van een mooi filmpje van Anna Tardos (dochter van Emmi Pikler) over de competente baby. https://www.youtube.com/watch?v=iK4Maswpd4Q&t=116s
Het is mooi om daarvoor open te staan en je baby de gelegenheid te bieden om aan te kunnen sluiten waar die kan, tijdens de verschillende verzorghandelingen, zoals eten, verschonen en het naar bed gaan.
Tijdens onze wintersportvakantie ben ik ongelukkig ten val gekomen, waarbij ik mijn 2e lendenwervel in mijn rug heb gebroken. Doordat het een instabiele breuk was, moest ik hieraan geopereerd worden. Wij hebben de keuze gemaakt om dat in Oostenrijk te laten doen, omdat zij vaker dit soort breuken meemaken in de wintermaanden. De verzorging in een Oostenrijks ziekenhuis in Zell am See en Salzburg was geweldig. Ik had vaak het gevoel in een 5 sterren hotel te verblijven. Daarnaast werd ik ook wel met mijn neus op de feiten gedrukt dat ik in het ziekenhuis lag. Aan de ene kant waren mijn benen gehuld in steunkousen tegen trombose en had ik een katheter, omdat ik niet uit bed kon. Aan de andere kant, mocht ik uit een tuitbeker drinken en droeg ik een slabbetje, tijdens het eten. Ik voelde me aan de onderkant van mijn lichaam echt bejaard en van boven een klein kind.
Dan ben je dus geheel afhankelijk van hulp van een ander. Voor de ‘stoelgang’, waar dagelijks naar geïnformeerd werd, werd er een schotel (po) onder me geplaatst. En dan pas krijg je in de gaten hoeveel verschil er zit in verzorg handelingen van iemand. De ene benoemde wel wat die ging doen, de ander deed al wat, voor dat ik het in de gaten had. Ook het ‘afvegen van mijn billen’ gebeurde op verschillende manieren. Hierdoor werd bij mij het gevoel versterkt van het afhankelijk zijn. Dit is een geen prettig gevoel. Het doet wat met je zelfvertrouwen en het vertrouwen dat je in de ander hebt. Dit vertrouwen had er mee te maken in hoeverre de ander benoemde wat die ging doen en je even tijd gaf om aan te kunnen sluiten.
Ook voor het draaien in bed was ik afhankelijk van hulp. Ik moest mijn lichaam als een boomstam houden wanneer ik van mijn rug naar mijn zij wilde draaien. Daarvoor had ik hulp nodig van een verpleegkundige. De ene deed het heel zorgvuldig, de ander liet mij zelf aanklooien.
Ik heb dus mijn eigen ervaringsonderzoek kunnen doen, wat het betekent om afhankelijk te zijn van hulp en wanneer je je in een horizontale positie bevindt. Hierbij kwam ik erachter dat het écht van belang is om steeds de verzorghandelingen op één en dezelfde manier aan te bieden. Anders bied je geen gelegenheid om aan te sluiten en maak je de ander afhankelijk van jou en jouw zorg. Terwijl we juist voor meer zelfredzaamheid willen gaan, bij (onze) kinderen. Dit geldt natuurlijk ook voor in ‘de zorg’ en voor in ‘de bejaardenzorg’. Het doet veel voor een gevoel van welbevinden, zelfvertrouwen en vertrouwen, wanneer iemand de dingen die hij/zij (al) wel kan, ook zelf kan en mag doen. Dan voelt iemand zich competent. En iemand die zich goed en zeker van zichzelf voelt, zal zich ook fysiek beter voelen. Daarbij is het ten aller tijden van belang om goed oogcontact te maken, zodat de ander zich ook écht gezien voelt. Een paar keer werd er op mijn schouder of onderarm een hand van een verpleegkundige gelegd en kreeg ik een bemoedigend kneepje. Dit voelde zo goed!!! Je voelt dat je het samen doet. Je voelt je gezien en gesteund. Voor het ‘doorliggen’ werd mijn rug ingesmeerd met olie of crème, het verschil tussen mét aandacht of zónder aandacht is heel goed te voelen.
Waardoor kan het gevoel van onafhankelijkheid en dus competent zijn versterkt worden? Tijdens zorg of verzorg handelingen;
1. Probeer de ander aan te laten sluiten waar kan. Dit kan door duidelijk te benoemen wat je gaat doen, het betreffende lichaamsdeel aan te raken en even te wachten, zodat een ander aan kan sluiten.
2. Maak goed oogcontact, zodat de ander zich écht gezien voelt.
3. Doe de (verzorg)handelingen met onverdeelde en échte aandacht.
Door de verzorging en/of zorg zo vorm te geven ben je niet meer tijd kwijt, maar het gevoel van competentie bij de ander is wel vele malen groter.
Geniet van het (ver)zorgen!!! Jeanine
“Aandacht maakt alles mooier!!!” (IKEA)